Göstergeler ve Osilatörler

Teknik analizde göstergeler ve osilatörler, fiyat ve hacim verilerini matematiksel formüllerle işleyerek piyasa dinamiklerini anlamayı kolaylaştırır. Bu araçlar, trendin yönünü, momentumu, aşırı alım-satım bölgelerini ve potansiyel dönüş noktalarını belirlemeye yardımcı olur. Doğru parametre seçimi ve kombinasyonlarla, başarılı trading stratejileri oluşturulabilir.

Hareketli Ortalamalar (Moving Averages)

Hareketli ortalamalar, fiyat hareketlerini yumuşatarak trendin yönünü belirlemeye yardımcı olan en temel göstergelerdir.

Basit Hareketli Ortalama (SMA)

SMA = (P1 + P2 + P3 + ... + Pn) / n

Burada P = Fiyat, n = Periyot sayısı

Üstel Hareketli Ortalama (EMA)

EMA = (Kapanış - Önceki EMA) × Çarpan + Önceki EMA
Çarpan = 2 / (n + 1)

EMA, son fiyatlara daha fazla ağırlık vererek SMA'ya göre daha hızlı tepki verir.

Popüler MA Parametreleri ve Kullanımları

Kısa Dönem (5-25 periyot):

  • 9 EMA: Scalping ve gün içi işlemler
  • 20 SMA: Bollinger Bantları orta çizgisi
  • 21 EMA: Fibonacci sayısı, dinamik destek/direnç

Orta Dönem (30-100 periyot):

  • 50 SMA: Ara trend göstergesi
  • 89 EMA: Fibonacci sayısı, kurumsal takip

Uzun Dönem (100-200 periyot):

  • 100 SMA: Majör trend filtresi
  • 200 SMA: "Bulls vs Bears" çizgisi, kurumsal benchmark

MA Stratejileri

1. Golden Cross / Death Cross:

  • Golden Cross: 50 MA'nın 200 MA'yı yukarı kesmesi (boğa sinyali)
  • Death Cross: 50 MA'nın 200 MA'yı aşağı kesmesi (ayı sinyali)
  • S&P 500'de tarihsel başarı oranı %65-70

2. Moving Average Ribbon:

  • 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89 EMA'lar kullanılır
  • Ribbon genişlemesi = Güçlü trend
  • Ribbon daralması = Trend zayıflıyor veya dönüş yakın

RSI (Relative Strength Index)

J. Welles Wilder tarafından geliştirilen RSI, fiyat hareketlerinin hızını ve değişimini ölçen momentum osilatörüdür.

RSI Hesaplama Formülü

RS = Ortalama Kazanç / Ortalama Kayıp
RSI = 100 - (100 / (1 + RS))

RSI Parametre Optimizasyonu

Klasik Ayarlar:

  • RSI(14): Wilder'ın orijinal önerisi
  • Aşırı alım: 70, Aşırı satım: 30

Alternatif Parametreler:

  • RSI(9): Daha hassas, kısa vadeli işlemler için
  • RSI(21): Daha yumuşak, yanlış sinyalleri filtreler
  • RSI(5): Scalping için ultra hassas

Piyasa Koşullarına Göre Seviyeler:

  • Boğa piyasası: 80/40 seviyeleri
  • Ayı piyasası: 60/20 seviyeleri
  • Yatay piyasa: 70/30 klasik seviyeler

RSI Divergence Stratejileri

Regular Divergence:

  • Bullish: Fiyat LL (Lower Low), RSI HL (Higher Low)
  • Bearish: Fiyat HH (Higher High), RSI LH (Lower High)

Hidden Divergence:

  • Bullish: Fiyat HL, RSI LL (Trend devamı)
  • Bearish: Fiyat LH, RSI HH (Trend devamı)

RSI Pattern Trading

1. RSI Swing Rejection:

  • RSI aşırı alım/satım bölgesine girer
  • Geri çekilir (70/30 altına)
  • Tekrar yükselir ama önceki zirveyi geçemez
  • Momentum kaybı, güçlü dönüş sinyali

2. RSI Trendline Break:

  • RSI üzerinde trend çizgileri çizilir
  • Kırılımlar genellikle fiyat kırılımlarından önce gelir

MACD (Moving Average Convergence Divergence)

Gerald Appel tarafından geliştirilen MACD, hem trend takibi hem de momentum göstergesi olarak kullanılır.

MACD Bileşenleri ve Hesaplama

MACD Line = 12 EMA - 26 EMA
Signal Line = 9 EMA of MACD Line
MACD Histogram = MACD Line - Signal Line

MACD Parametre Setleri

Standart (12,26,9):

  • Orta vadeli trend takibi
  • Günlük grafikler için ideal

Hızlı (5,13,8):

  • Kısa vadeli, volatil piyasalar
  • Kripto ve forex için popüler

Yavaş (19,39,9):

  • Uzun vadeli trend teyidi
  • Haftalık grafikler için uygun

MACD Trading Stratejileri

1. Zero Line Cross:

  • MACD > 0: Boğa momentumu
  • MACD < 0: Ayı momentumu
  • Sıfır çizgisi geçişleri majör trend değişimi

2. Signal Line Cross:

  • MACD'nin Signal'i yukarı kesmesi: Al sinyali
  • MACD'nin Signal'i aşağı kesmesi: Sat sinyali
  • Histogram pozitiften negatife geçiş dikkat

3. MACD Divergence:

  • Fiyat yeni zirve, MACD düşük zirve: Bearish divergence
  • Fiyat yeni dip, MACD yüksek dip: Bullish divergence

RSI + MACD Kombinasyon Stratejisi Detayları

Backtest Sonuçları

QuantifiedStrategies.com verilerine göre:

  • Başarı Oranı: %73 (235 işlem üzerinden)
  • Ortalama Kazanç: İşlem başına %0.88 (komisyon dahil)
  • Test Periyodu: 2003-2023 S&P 500
  • Sharpe Ratio: 0.89

Strateji Kuralları

Alış Sinyali:

  1. RSI < 30 (aşırı satım)
  2. RSI 30'u yukarı keser
  3. MACD histogram pozitife döner
  4. Fiyat 200 SMA üzerinde (trend filtresi)

Satış Sinyali:

  1. RSI > 70 (aşırı alım)
  2. MACD histogram negatife döner
  3. Veya %2 stop-loss tetiklenir

Optimizasyon Sonuçları

Farklı parametre kombinasyonları test edildiğinde:

  • RSI(21) + MACD(12,26,9): En stabil sonuçlar
  • RSI(14) + MACD(5,13,8): En yüksek kazanç, yüksek volatilite
  • RSI(9) + MACD(19,39,9): En düşük drawdown

Diğer Önemli Göstergeler

Stochastic Oscillator

%K = ((Kapanış - Düşük_n) / (Yüksek_n - Düşük_n)) × 100
%D = 3 periyotluk %K SMA'sı
  • Parametre: Genelde (14,3,3)
  • RSI'ya benzer ama fiyat aralığına odaklı
  • Divergence'lar çok güvenilir

Bollinger Bands

Üst Bant = 20 SMA + (2 × Standart Sapma)
Alt Bant = 20 SMA - (2 × Standart Sapma)
  • Volatilite göstergesi
  • Bant daralması = Breakout yakın
  • Bant dışı kapanışlar = Trend gücü

ATR (Average True Range)

TR = max[(High - Low), abs(High - Önceki Kapanış), abs(Low - Önceki Kapanış)]
ATR = TR'nin 14 periyotluk ortalaması
  • Volatilite ölçümü için
  • Stop-loss hesaplamalarında kullanılır
  • Position sizing için ideal

Yaygın Hatalar ve "Double Counting" Riski

Double Counting Problemi

"Double counting", benzer bilgiyi ölçen göstergeleri birlikte kullanarak yanlış güven oluşturma riskidir. Örnekler:

Momentum Göstergeleri:

  • RSI + Stochastic + CCI = Üçü de momentum ölçer
  • Doğru kullanım: Birini seç, diğer kategorilerden destekle

Trend Göstergeleri:

  • Birden fazla MA crossover sistemi
  • Doğru kullanım: Tek MA sistemi + momentum osilatörü

Gösterge Kategorileri ve Doğru Kombinasyonlar

  1. Trend Göstergeleri: MA, MACD, ADX, Parabolic SAR
  2. Momentum Göstergeleri: RSI, Stochastic, CCI, Williams %R
  3. Volatilite Göstergeleri: Bollinger Bands, ATR, Keltner Channel
  4. Hacim Göstergeleri: OBV, Volume, Chaikin Money Flow

İdeal Kombinasyon: Her kategoriden birer gösterge seç

Over-optimization (Aşırı Optimizasyon) Tehlikesi

Curve Fitting Belirtileri:

  • Çok spesifik parametreler (RSI 17, MACD 11,23,7 gibi)
  • Geçmiş veriye mükemmel uyum
  • İleriye dönük testte başarısızlık

Çözümler:

  • Walk-forward analizi kullan
  • Out-of-sample test yap
  • Farklı piyasalarda test et
  • Parametre robust testi uygula

İleri Seviye Gösterge Konseptleri

Multi-Timeframe Analizi

3-Screen Trading System (Alexander Elder):

  1. Haftalık: Trend yönü (MACD)
  2. Günlük: Giriş sinyali (Stochastic)
  3. Saatlik: Timing hassasiyeti

Adaptive Göstergeler

KAMA (Kaufman Adaptive Moving Average):

  • Piyasa koşullarına göre hassasiyet ayarlar
  • Trending'de hızlı, ranging'de yavaş

Variable Index Dynamic Average (VIDYA):

  • Chande Momentum Oscillator tabanlı
  • Volatiliteye göre adaptasyon

Machine Learning Optimizasyonu

Modern yaklaşımlar:

  • Genetic algorithm ile parametre optimizasyonu
  • Neural network tabanlı sinyal filtreleme
  • Reinforcement learning ile dinamik parametre ayarı

Pratik Uygulama Önerileri

Gösterge Dashboard Oluşturma

Tier 1 (Ana Ekran):

  • Trend: 20/50/200 MA
  • Momentum: RSI(14)
  • Volatilite: Bollinger Bands

Tier 2 (Onay):

  • MACD histogram
  • Volume
  • ATR (risk yönetimi için)

Backtesting Kontrol Listesi

  1. En az 1000 bar veri kullan
  2. Komisyon ve slippage dahil et
  3. Farklı piyasa koşullarını test et
  4. Monte Carlo simülasyonu yap
  5. Maximum drawdown'u hesapla

Risk Yönetimi Entegrasyonu

Position Sizing Formülü:

Pozisyon Büyüklüğü = (Hesap × Risk%) / (ATR × ATR Çarpanı)

Örnek:

  • Hesap: $10,000
  • Risk: %1 = $100
  • ATR: 2.5
  • ATR Çarpanı: 2
  • Pozisyon: $100 / 5 = 20 hisse

📚 İleri Okuma & Kaynaklar

  1. Klasik Kaynaklar:

    • "New Concepts in Technical Trading Systems" - J. Welles Wilder
    • "Technical Analysis from A to Z" - Steven Achelis
    • "Trading Systems and Methods" - Perry Kaufman

  2. Modern Araştırmalar:

    • "Evidence-Based Technical Analysis" - David Aronson
    • "Statistically Sound Machine Learning for Algorithmic Trading" - Aistov & Ivanov

  3. Online Platformlar:

    • TradingView Pine Script dökümanları
    • MetaTrader MQL5 gösterge kütüphanesi
    • QuantConnect strateji örnekleri

  4. Akademik Makaleler:

    • "Technical Analysis: Modern Perspectives" - Research in International Business and Finance
    • "The Profitability of Technical Trading Rules" - Journal of Financial Economics

  5. Backtest Kaynakları:

    • QuantifiedStrategies.com detaylı test sonuçları
    • Backtest Rookies Python örnekleri
    • Portfolio123 strateji testleri