Türk ve Gelişen Piyasa Endeksleri

Borsa İstanbul gibi yerel endeksler, gelişen piyasalara yatırım yapmak isteyenler için referans niteliğindedir. MSCI gelişen piyasalar endeksi, farklı ülke borsalarını kapsar ve küresel yatırımcılar için kritik bir performans ölçütü sağlar. Gelişen piyasa endeksleri, yüksek büyüme potansiyeli ve volatilite özellikleriyle dikkat çeker.

BIST (Borsa İstanbul) Endeksleri

BIST 100 Endeksi

BIST 100, Türkiye'nin en önemli borsa endeksidir ve İstanbul Borsası'nda işlem gören en likit ve büyük piyasa değerine sahip 100 şirketi kapsar.

Metodoloji özellikleri:

  • Piyasa değeri ağırlıklı hesaplama
  • Üç ayda bir gözden geçirme
  • Likidite ve piyasa değeri kriterleri
  • Free float oranı dikkate alınır

Endeks hesaplama formülü:

BIST 100 = (Σ (Hisse Fiyatı × Hisse Adedi × Free Float Oranı)) / Bölen

Diğer Önemli BIST Endeksleri

  1. BIST 30: En büyük 30 şirket
  2. BIST 50: Orta-büyük ölçekli şirketler dahil
  3. BIST Banka: Bankacılık sektörü endeksi
  4. BIST Teknoloji: Teknoloji şirketleri
  5. BIST Sürdürülebilirlik: ESG kriterlerine uyan şirketler

Sektörel Dağılım (2025)

  • Finansal: %35-40
  • Sanayi: %20-25
  • Tüketim: %15-20
  • Telekomünikasyon: %10-15
  • Enerji ve Hammadde: %10-15

MSCI Türkiye Endeksleri

MSCI Turkey Index

MSCI Turkey Index, Türk sermaye piyasasının büyük ve orta ölçekli segmentlerini ölçmek için tasarlanmıştır. Endeks, Türkiye'deki hisse senedi evreninin yaklaşık %85'ini kapsar.

Temel özellikler:

  • Free float düzeltmeli piyasa değeri ağırlıklandırması
  • Üç ayda bir yeniden dengeleme
  • Küresel yatırımcılar için USD bazlı hesaplama
  • MSCI Emerging Markets endeksinin parçası

MSCI Turkey IMI (Investable Market Index)

Türkiye'nin büyük, orta ve küçük ölçekli segmentlerini kapsayan daha geniş bir endeks:

  • Türk piyasasının yaklaşık %99'unu kapsar
  • Daha fazla şirket içerir (150+ şirket)
  • Küçük ölçekli şirketlere de exposure sağlar

MSCI Turkey IMI 25/50 Index

ABD düzenlemelerine uygun, konsantrasyon limitleri olan versiyon:

  • Tek şirket maksimum %25 ağırlık
  • %5'ten fazla ağırlığa sahip şirketlerin toplamı maksimum %50

Gelişen Piyasa Endekslerinde Türkiye

MSCI Emerging Markets Index'te Türkiye

Türkiye'nin MSCI EM endeksindeki durumu:

  • Ağırlık: %0.5-1.0 (piyasa koşullarına göre değişir)
  • Sınıflandırma: Gelişen Piyasa (Emerging Market)
  • Risk faktörleri: Politik, kur volatilitesi, enflasyon

FTSE Emerging Markets'ta Türkiye

FTSE Russell sınıflandırmasında:

  • Secondary Emerging statüsü
  • Gelişmiş piyasalara geçiş kriterleri henüz karşılanmamış
  • Likidite ve düzenleyici çerçeve gelişimleri takip ediliyor

Diğer Önemli Gelişen Piyasa Endeksleri

BRICS Ülkeleri Endeksleri

Brezilya - Bovespa

  • 90+ şirket
  • Latin Amerika'nın en büyük borsası
  • Emtia şirketleri ağırlıklı

Rusya - MOEX Russia Index

  • Moskova Borsası ana endeksi
  • Enerji sektörü dominant
  • Jeopolitik riskler nedeniyle volatil

Hindistan - Nifty 50 & Sensex

  • Nifty 50: NSE'nin 50 büyük şirketi
  • Sensex: BSE'nin 30 şirketi
  • Teknoloji ve finans ağırlıklı

Çin - Shanghai Composite & CSI 300

  • Shanghai Composite: A ve B hisseleri
  • CSI 300: En likit 300 A-hissesi
  • Devlet şirketleri ağırlıklı

Güney Afrika - FTSE/JSE Top 40

  • 40 büyük şirket
  • Madencilik ve finans sektörleri öne çıkıyor

Asya Gelişen Piyasaları

Endonezya - Jakarta Composite (JCI)

  • 700+ şirket
  • Palm yağı ve kömür ihracatçıları
  • Güneydoğu Asya'nın büyük ekonomisi

Tayland - SET Index

  • Bangkok Borsası ana endeksi
  • Turizm ve tarım sektörleri önemli

Malezya - FTSE Bursa Malaysia KLCI

  • 30 büyük şirket
  • İslami finans merkezi

Vietnam - VN-Index

  • Ho Chi Minh Borsası
  • Hızlı büyüyen ekonomi
  • Üretim ve ihracat odaklı

Latin Amerika Endeksleri

Meksika - IPC (BMV)

  • 35 şirket
  • NAFTA/USMCA avantajı
  • ABD ekonomisine bağımlı

Şili - IPSA

  • Santiago Borsası seçilmiş endeksi
  • Bakır ihracatı etkili
  • Latin Amerika'nın en stabil ekonomisi

Arjantin - MERVAL

  • Buenos Aires Borsası
  • Yüksek enflasyon ve volatilite
  • Tarım ihracatı önemli

Gelişen Piyasa ETF'leri ve Yatırım Araçları

Geniş Gelişen Piyasa ETF'leri

  • EEM: iShares MSCI Emerging Markets
  • VWO: Vanguard FTSE Emerging Markets
  • IEMG: iShares Core MSCI Emerging Markets

Ülke Spesifik ETF'ler

  • TUR: iShares MSCI Turkey
  • EWZ: iShares MSCI Brazil
  • INDA: iShares MSCI India
  • ASHR: Xtrackers Harvest CSI 300 China A

Frontier Markets ETF'leri

  • FM: iShares MSCI Frontier 100
  • FRN: Invesco Frontier Markets

Gelişen Piyasa Endekslerinin Özellikleri

Volatilite ve Risk Faktörleri

  1. Kur riski: Yerel para birimlerinin USD karşısındaki dalgalanmalar
  2. Politik risk: Seçimler, politika değişiklikleri
  3. Likidite riski: Dar piyasalar, geniş spread'ler
  4. Düzenleyici risk: Ani kural değişiklikleri

Performans Döngüleri

Gelişen piyasalar tipik olarak:

  • Emtia fiyat döngülerini takip eder
  • USD zayıfladığında güçlenir
  • Risk iştahı arttığında outperform eder
  • Küresel krizlerde daha sert düşer

Değerleme Metrikleri

Gelişen piyasalar genelde gelişmiş piyasalara göre:

  • Daha düşük P/E oranları
  • Daha yüksek büyüme oranları
  • Daha yüksek temettü verimleri
  • Daha volatil kazanç döngüleri

Yatırım Stratejileri

Aktif vs. Pasif Yaklaşımlar

Pasif stratejiler:

  • Endeks ETF'leri ile düşük maliyetli exposure
  • Geniş çeşitlendirme
  • Ülke seçimi yapmadan genel EM exposure

Aktif stratejiler:

  • Ülke/sektör rotasyonu
  • Değerleme arbitrajı
  • Makro temelli pozisyonlama

Risk Yönetimi Teknikleri

  1. Çeşitlendirme: Farklı ülke ve sektörlere dağıtım
  2. Kur hedging: Forward kontratlar veya hedged ETF'ler
  3. Pozisyon boyutlandırma: Volatiliteye göre ayarlama
  4. Stop-loss: Ani düşüşlere karşı koruma

Gelecek Görünümü ve Trendler

Yapısal Değişimler

  • Dijitalleşme ve teknoloji adaptasyonu
  • Orta sınıf büyümesi
  • Altyapı yatırımları
  • ESG standartlarının benimsenmesi

Potansiyel Katalizörler

  • Emtia süper döngüsü
  • Çin'in yeniden açılması
  • Fed politika değişiklikleri
  • Küresel ticaret anlaşmaları

Riskler ve Fırsatlar

  • Jeopolitik gerginlikler
  • İklim değişikliği etkileri
  • Demografi avantajı
  • Teknoloji transferi

Türkiye Özelinde Değerlendirme

Güçlü Yönler

  • Genç ve dinamik nüfus
  • Stratejik coğrafi konum
  • Çeşitlendirilmiş ekonomi
  • Güçlü iç talep

Zorluklar

  • Enflasyon ve kur volatilitesi
  • Cari açık
  • Politik belirsizlikler
  • Dış finansman ihtiyacı

Yatırım Fırsatları

  • Değerleme iskontosundan yararlanma
  • Sektörel rotasyon imkanları
  • Temettü verimi avantajı
  • Uzun vadeli büyüme potansiyeli

📚 İleri Okuma & Kaynaklar