Yatırım ve Trading Stratejileri

Hisse senedi piyasalarında başarılı olmak için doğru stratejiyi seçmek kritik öneme sahiptir. Yatırım ve trading arasındaki temel fark, zaman ufku ve yaklaşım felsefesidir. Yatırımcılar uzun vadeli değer yaratmaya odaklanırken, trader'lar kısa vadeli fiyat hareketlerinden faydalanmayı hedefler. Bu bölümde, farklı yatırım ve trading stratejilerini, bunların avantaj ve dezavantajlarını, uygulama yöntemlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

Yatırım vs Trading: Temel Farklar

Zaman Ufku

Yatırım: Yıllar veya on yıllar (5-30+ yıl)
Trading: Saniyeler ile aylar arası (1 saniye - 6 ay)

Analiz Yöntemi

Yatırım: Temel analiz öncelikli
Trading: Teknik analiz ve piyasa psikolojisi

Risk Toleransı

Yatırım: Kısa vadeli volatiliteyi tolere eder
Trading: Sıkı stop-loss ve risk yönetimi

Vergi Etkisi

Yatırım: Uzun vadeli sermaye kazancı vergisi avantajı
Trading: Kısa vadeli kazanç vergisi (daha yüksek)

Uzun Vadeli Yatırım Stratejileri

1. Değer Yatırımı (Value Investing)

Felsefe: Piyasa tarafından düşük değerlenmiş şirketleri bulmak

Öncüler: Benjamin Graham, Warren Buffett, Charlie Munger

Temel Kriterler:

P/E < 15 veya sektör ortalamasının altı
P/B < 1.5
Düşük borç/özsermaye oranı
Güçlü nakit akışı
Sürdürülebilir rekabet avantajı (moat)

Örnek Portföy:

Berkshire Hathaway (BRK.B) - %20
JPMorgan Chase (JPM) - %15
Johnson & Johnson (JNJ) - %15
Coca-Cola (KO) - %10
Bank of America (BAC) - %10
Intel (INTC) - %10
General Motors (GM) - %10
Cash - %10

Avantajları:

Düşük fiyattan alım fırsatı
Uzun vadede kanıtlanmış başarı
Düşük portfolio turnover
Vergi verimliliği

Dezavantajları:

Değer tuzakları riski
Uzun bekleme süreleri
Boğa piyasalarında düşük performans
Sabır gerektirir

2. Büyüme Yatırımı (Growth Investing)

Felsefe: Hızlı büyüyen şirketlere yatırım

Temel Kriterler:

Yıllık gelir büyümesi > %15
EPS büyümesi > %20
Güçlü sektör trendleri
Yenilikçi ürün/hizmetler
Büyük adreslenebilir pazar

Örnek Büyüme Hisseleri:

NVIDIA (NVDA) - AI liderliği
Amazon (AMZN) - E-ticaret ve bulut
Microsoft (MSFT) - Yazılım ve bulut
Apple (AAPL) - Tüketici elektroniği
Tesla (TSLA) - Elektrikli araçlar

PEG Oranı Analizi:

PEG = P/E / Büyüme Oranı
PEG < 1: Büyümeye göre ucuz
PEG > 2: Büyümeye göre pahalı

Avantajları:

Yüksek getiri potansiyeli
Teknoloji trendlerinden faydalanma
Momentum etkisi
Heyecan verici yatırım

Dezavantajları:

Yüksek volatilite
Değerleme riski
Büyüme hikayesi değişebilir
Ayı piyasalarında sert düşüşler

3. Temettü Yatırımı (Dividend Investing)

Felsefe: Düzenli gelir akışı sağlayan şirketlere yatırım

Temettü Aristocratları: 25+ yıl kesintisiz temettü artışı

Johnson & Johnson (JNJ) - 61 yıl
Procter & Gamble (PG) - 67 yıl
3M (MMM) - 65 yıl
Colgate-Palmolive (CL) - 60 yıl

Temettü Kralları: 50+ yıl kesintisiz temettü artışı

Değerlendirme Kriterleri:

Temettü verimi: %2-6 arası ideal
Payout ratio < %60
Free cash flow/temettü > 1.5
Borç/EBITDA < 3
5 yıllık temettü büyüme oranı

Örnek Temettü Portföyü:

Realty Income (O) - REIT, %5.2 verim
AT&T (T) - Telecom, %6.8 verim
Altria (MO) - Tütün, %7.9 verim
Verizon (VZ) - Telecom, %6.5 verim
Chevron (CVX) - Enerji, %3.2 verim

Temettü Yeniden Yatırım (DRIP):

Otomatik temettü reinvestment
Bileşik getiri etkisi
Komisyonsuz hisse alımı
Dollar cost averaging

4. Endeks Yatırımı (Index Investing)

Felsefe: Piyasayı yenmeye çalışmak yerine piyasa getirisi

Popüler Endeks Fonları:

SPY (S&P 500 ETF) - Gider oranı: %0.09
VOO (Vanguard S&P 500) - Gider oranı: %0.03
VTI (Total Market) - Gider oranı: %0.03
QQQ (NASDAQ-100) - Gider oranı: %0.20

Bogle Stratejisi:

Hisse Yüzdesi = 100 - Yaş
Örnek: 30 yaş = %70 hisse, %30 tahvil

Avantajları:

Düşük maliyetler
Otomatik çeşitlendirme
Minimal zaman gereksinimi
Vergi verimliliği

5. GARP (Growth at Reasonable Price)

Felsefe: Büyüme ve değerin kombinasyonu

Kriterler:

PEG < 1.5
ROE > %15
Borç/özsermaye < 0.5
5 yıllık gelir büyümesi > %10

Örnekler:

Microsoft (MSFT)
Google (GOOGL)
Visa (V)
Mastercard (MA)

Trading Stratejileri

1. Gün İçi Trading (Day Trading)

Tanım: Pozisyonları aynı gün içinde açıp kapatma

Pattern Day Trader (PDT) Kuralları:

Minimum $25,000 hesap büyüklüğü
5 işgünü içinde 4+ gün içi işlem
Marjin hesabı zorunluluğu

Popüler Stratejiler:

a) Scalping:

Çok kısa süreli işlemler (saniyeler-dakikalar)
Küçük fiyat hareketlerinden kazanç
Yüksek işlem hacmi
Level 2 data kullanımı

b) Momentum Trading:

Güçlü hareket gösteren hisseler
Haber ve katalizör takibi
Volume spike taraması
Relative strength analizi

c) Gap Trading:

Açılış boşluklarından faydalanma
Pre-market analizi
Gap fill stratejileri
Risk/reward oranı minimum 1:2

Gerekli Araçlar:

Direct market access (DMA)
Level 2 quotes
Time & sales data
Hızlı internet ve bilgisayar
Multi-monitor setup

Risk Yönetimi:

Günlük kayıp limiti: Hesabın %2'si
İşlem başına risk: Hesabın %0.5-1'i
Stop-loss zorunlu
Trailing stop kullanımı

2. Swing Trading

Tanım: Birkaç gün ile birkaç hafta arası pozisyon tutma

Avantajları:

PDT kuralına tabi değil
Daha az stresli
Part-time uygulanabilir
Trend takibi fırsatları

Teknik Göstergeler:

Moving averages (20, 50, 200 MA)
RSI (30/70 seviyeleri)
MACD crossover
Bollinger Bands
Volume analizi

Swing Trading Setup Örneği:

1. Hisse 50 MA üzerinde
2. RSI 30-50 arası (oversold'dan çıkış)
3. MACD bullish crossover
4. Volume ortalamanın üzerinde
5. Stop-loss: Son dip altı
6. Target: Önceki direnç seviyesi

Popüler Patterns: