Grafik Türleri ve Zaman Dilimleri

Finansal piyasalarda fiyat hareketlerini görselleştirmenin birçok yolu vardır. Her grafik türü farklı bilgileri ön plana çıkarır ve farklı trading stillerine uygun avantajlar sunar. Doğru grafik türü ve zaman dilimi seçimi, piyasa analizinin temelini oluşturur ve trading başarısını doğrudan etkiler.

Japon Mum (Candlestick) Grafikleri

Japon mum grafikleri, 18. yüzyılda Japonya'da pirinç tüccarları tarafından geliştirilmiş ve günümüzde en popüler grafik türüdür.

Mum Anatomisi

     │ Üst Fitil (Upper Shadow)
     │
   ┌─┴─┐
   │   │ ← Gövde (Body)
   │   │   Yeşil/Beyaz: Kapanış > Açılış
   │   │   Kırmızı/Siyah: Kapanış < Açılış
   └─┬─┘
     │ Alt Fitil (Lower Shadow)
     │

Temel Mum Formasyonları

Tek Mum Formasyonları:

  • Doji: Açılış = Kapanış, kararsızlık
  • Hammer/Hanging Man: Uzun alt fitil, kısa gövde
  • Shooting Star: Uzun üst fitil, dipte küçük gövde
  • Marubozu: Fitilsiz, güçlü yönlü hareket

Çoklu Mum Formasyonları:

  • Engulfing: İki mumlu dönüş formasyonu
  • Morning/Evening Star: Üç mumlu dönüş
  • Three White Soldiers/Black Crows: Güçlü trend devamı
  • Harami: İki mumlu konsolidasyon

Mum Grafik Avantajları

  • Açılış, kapanış, en yüksek, en düşük tek bakışta görülür
  • Psikolojik seviyeleri net gösterir
  • Pattern recognition için ideal
  • Hacim ile kombinasyonu kolay

Heikin-Ashi Grafikleri

Heikin-Ashi ("ortalama bar" anlamında) standart mumların modifiye edilmiş versiyonudur.

Heikin-Ashi Hesaplama

HA-Kapanış = (Açılış + Yüksek + Düşük + Kapanış) / 4
HA-Açılış = (Önceki HA-Açılış + Önceki HA-Kapanış) / 2
HA-Yüksek = Max(Yüksek, HA-Açılış, HA-Kapanış)
HA-Düşük = Min(Düşük, HA-Açılış, HA-Kapanış)

Heikin-Ashi Sinyalleri

Güçlü Yükseliş Trendi:

  • Ardışık yeşil mumlar
  • Alt fitil yok veya çok kısa
  • Üst fitiller belirgin

Güçlü Düşüş Trendi:

  • Ardışık kırmızı mumlar
  • Üst fitil yok veya çok kısa
  • Alt fitiller belirgin

Trend Zayıflama:

  • Küçük gövdeli mumlar
  • Hem üst hem alt fitil
  • Renk değişimleri

Heikin-Ashi Trading Stratejileri

  1. Trend Following:

    • Fitilsiz mumlar = Güçlü trend
    • İlk ters renk mum = Çıkış sinyali

  2. Pullback Trading:

    • Trend içinde küçük ters mumlar
    • Ana trend yönünde devam bekle

  3. Moving Average Kombinasyonu:

    • HA + 20 EMA kesişimleri
    • Trend filtresi olarak 50 MA

Renko Grafikleri

Renko (Japonca "tuğla" anlamında) zamandan bağımsız, sadece fiyat hareketine odaklanan grafik türüdür.

Renko Box Oluşumu

Box Size = 10 puan örneği:
         ┌─┐
         │ │ ← Yeni box ancak 10 puan
       ┌─┤ │    hareketle oluşur
       │ └─┘
     ┌─┤
     │ │
   ┌─┤ │
   │ └─┘
   │

Renko Box Size Belirleme

ATR Metodu:

Box Size = ATR(14) × Çarpan
Çarpan: 0.5-2.0 arası (volatiliteye göre)

Yüzde Metodu:

Box Size = Fiyat × %Oran
Örnek: $100 hisse için %1 = $1 box

Renko Trading Stratejileri

  1. Trend Identification:

    • 3+ aynı renk box = Güçlü trend
    • Renk değişimi = Potansiyel dönüş

  2. Support/Resistance:

    • Yatay box dizileri = Konsolidasyon
    • Breakout net görülür

  3. Pattern Trading:

    • Double top/bottom net
    • Triangle formasyonları belirgin

Renko Avantaj ve Dezavantajları

Avantajlar:

  • Gürültüyü tamamen filtreler
  • Trend çok net görülür
  • S/R seviyeleri belirgin

Dezavantajlar:

  • Gerçek fiyat görülmez
  • Zaman bilgisi yok
  • Whipsaw riski yüksek
  • Backtest yanıltıcı olabilir

Çizgi (Line) Grafikleri

En basit grafik türü olan çizgi grafikler genellikle kapanış fiyatlarını birleştirir.

Kullanım Alanları

Uzun Vadeli Analiz:

  • Haftalık/aylık trendler
  • Makro görünüm
  • Endeks takibi

Korelasyon Analizi:

  • Çoklu varlık karşılaştırma
  • Relative strength analizi
  • Sektör rotasyonu

Gelişmiş Çizgi Grafik Türleri

Typical Price: (H+L+C)/3 Weighted Close: (H+L+2C)/4 Median Price: (H+L)/2

Area (Alan) Grafikleri

Çizgi grafiğin altını doldurarak hacim hissi veren grafik türüdür.

Kullanım Amaçları

  • Portföy değer takibi
  • Kümülatif göstergeler (Advance/Decline)
  • Market breadth analizi
  • Sektör performans karşılaştırması

Zaman Dilimleri ve Multi-Timeframe Analizi

Zaman Dilimi Hiyerarşisi

Uzun Vade (Position Trading):

  • Aylık: Mega trendler, ekonomik döngüler
  • Haftalık: Ana trend yönü
  • Günlük: Giriş-çıkış zamanlaması

Orta Vade (Swing Trading):

  • Günlük: Ana analiz timeframe'i
  • 4 Saatlik: Trend yapısı
  • 1 Saatlik: Hassas giriş-çıkış

Kısa Vade (Day Trading):

  • 1 Saatlik: Günlük yön
  • 15 Dakika: Trading timeframe
  • 5 Dakika: Scalping girişleri

Ultra Kısa (Scalping/HFT):

  • 5 Dakika: Genel bakış
  • 1 Dakika: Ana trading
  • Tick/Range/Volume: Execution

Multi-Timeframe Analiz Şeması

Haftalık Chart → Trend Yönü
     ↓
Günlük Chart → Setup Arama
     ↓
4H/1H Chart → Giriş Sinyali
     ↓
15min Chart → Timing/Execution

Top-Down Analiz Yaklaşımı

  1. Haftalık Analiz:

    • Major S/R seviyeleri
    • Trend yapısı (HH/HL veya LH/LL)
    • Momentum göstergeleri

  2. Günlük Analiz:

    • Pattern oluşumları
    • Volume analizi
    • Gösterge divergence'ları

  3. Intraday Analiz:

    • Gün içi seviyeler
    • Opening range
    • VWAP ve pivotlar

Timeframe Senkronizasyonu

Triple Screen Trading (Elder):

  1. Screen: Uzun timeframe trend (MACD)
  2. Screen: Orta timeframe osilatör (Stochastic)
  3. Screen: Kısa timeframe entry (Price action)

Fractal Analizi:

  • Aynı pattern farklı timeframe'lerde
  • Büyük timeframe pattern'i öncelikli
  • Confluence noktaları = Yüksek olasılık

HFT ve Tick Chart Kullanımı

Tick Chart Türleri

Sabit Tick Chart:

  • Her X işlemde bir bar
  • Örnek: 233 tick, 512 tick (Fibonacci)

Volume Chart:

  • Her X kontraktta bir bar
  • Kurumsal akış takibi için ideal

Range Chart:

  • Her X puan harekette bir bar
  • Volatilite normalizasyonu sağlar

HFT'de Tick Chart Avantajları

  1. Market Microstructure:

    • Bid/Ask dinamikleri görünür
    • Order flow patterns net
    • Likidite cepleri tespit edilir

  2. Execution Quality:

    • Slippage minimizasyonu
    • Optimal giriş-çıkış
    • Momentum yakalama

  3. Noise Reduction:

    • Zaman bazlı gürültü yok
    • Gerçek aktiviteye odaklanma
    • Daha smooth price action

Tick Chart Pattern'leri

Momentum Burst:

  • Hızlı ardışık tick bar'lar
  • Volume spike eşliğinde
  • Breakout/breakdown sinyali

Absorption:

  • Yavaşlayan tick hızı
  • Daralan range
  • Dönüş potansiyeli

Iceberg Orders:

  • Sabit seviyede çok tick
  • Hidden likidite varlığı
  • Kurumsal ilgi göstergesi

Platform ve Araç Seçimi

Profesyonel Platformlar

Tick/Volume Charts:

  • NinjaTrader: Gelişmiş tick chart
  • Sierra Chart: Market profile entegrasyonu
  • MultiCharts: Otomatik trading

Renko/Range Charts:

  • TradingView: Basit kullanım
  • MetaTrader 5: Custom indicators
  • eSignal: Profesyonel data

Grafik Türü Seçim Kriterleri

  1. Trading Stili:

    • Trend following → Renko/Heikin-Ashi
    • Scalping → Tick/Range charts
    • Swing trading → Candlestick

  2. Piyasa Koşulları:

    • Trending → Renko ideal
    • Ranging → Candlestick + indicators
    • Volatile → Heikin-Ashi smoothing

  3. Deneyim Seviyesi:

    • Başlangıç → Candlestick + Line
    • Orta → Heikin-Ashi ekleme
    • İleri → Tick/Volume/Renko

Risk Yönetimi ve Grafik Türleri

Stop Loss Yerleştirme

Candlestick: Mum dibi/tepesi Heikin-Ashi: Renk değişim seviyesi Renko: Önceki ters box Tick Chart: Momentum kırılma noktası

Position Sizing

Renko Box Risk = Box Size × Box Sayısı
HA Risk = ATR bazlı (gerçek fiyat farkı)
Tick Risk = Tick başı hareket × Tick sayısı

Pratik Uygulama Önerileri

Hibrit Yaklaşım

  1. Ana Analiz: Candlestick (pattern + volume)
  2. Trend Teyidi: Heikin-Ashi overlay
  3. Giriş Hassasiyeti: Lower timeframe tick
  4. Exit Stratejisi: Renko renk değişimi

Backtesting Uyarıları

  • Renko/HA gerçek fiyat vermez
  • Tick chart data yoğun
  • Multi-timeframe komplekslik
  • Slippage/komisyon dahil et

Optimizasyon İpuçları

  1. Box Size Optimizasyonu:

    • Volatilite bazlı dinamik ayar
    • Piyasa koşullarına adaptasyon
    • Periyodik gözden geçirme

  2. Timeframe Kombinasyonu:

    • Maximum 3-4 timeframe
    • Clear hierarchy
    • Consistent analysis method

📚 İleri Okuma & Kaynaklar

  1. Klasik Eserler:

    • "Japanese Candlestick Charting Techniques" - Steve Nison
    • "The Secret of Candlestick Charts" - Louise Yamada
    • "Point and Figure Charting" - Thomas Dorsey

  2. Modern Yaklaşımlar:

    • "Trading with Market Profile" - Peter Steidlmayer
    • "High-Frequency Trading" - Irene Aldridge
    • "Advances in Financial Machine Learning" - Marcos López de Prado

  3. Online Kaynaklar:

    • TradingView Chart Types Documentation
    • NinjaTrader Tick Chart Guide
    • Sierra Chart Renko Tutorial

  4. Akademik Araştırmalar:

    • "The Profitability of Candlestick Charting" - Journal of Derivatives
    • "Tick Size and Market Quality" - Financial Markets Review
    • "Non-Linear Trading Rules" - Quantitative Finance Journal

  5. Video Eğitimler:

    • FuturesTrader71 Multi-Timeframe Webinars
    • Peter Brandt Chart Analysis Series
    • Linda Raschke Price Action Course