Endeks Vadeli İşlemleri ve CFD'ler

Endeks vadeli kontratları, belirli bir tarih ve fiyattan endeks değerini alıp satma imkanı sunan türev ürünlerdir. Türev piyasalar, yatırımcıya kaldıraç kullanarak daha düşük sermaye ile pozisyon açma olanağı sağlar. CFD (Contract for Difference) ürünleri ise benzer şekilde, vade sonu teslimi olmaksızın fiyat farkına dayalı işlem yapmayı mümkün kılar. Bu ürünler, hem hedging hem de spekülatif amaçlarla küresel piyasalarda trilyonlarca dolarlık işlem hacmine sahiptir.

Vadeli Sözleşme Özellikleri

E-mini S&P 500 Futures (ES) - Detaylı Spesifikasyonlar

Kontrat özellikleri (2025):

Tick Değeri: 0.25 puan = 12.50 USD
Multiplier (Çarpan): 50 USD × S&P 500 endeks değeri
Puan Değeri: 1 puan = 50 USD (4 tick)
İşlem Saatleri: Pazar 17:00 - Cuma 16:00 CT (23 saat)
Vade Ayları: Mart, Haziran, Eylül, Aralık (üçüncü Cuma)
Uzlaşma: Nakit uzlaşma (cash settlement)
Marjin: Yaklaşık %5 (13,000 USD civarı)

Örnek hesaplama: S&P 500 = 5,000 puan ise:

Kontrat değeri = 5,000 × 50 = 250,000 USD
10 puanlık hareket = 10 × 50 = 500 USD kar/zarar
Kaldıraç = 250,000 / 13,000 ≈ 19x

Micro E-mini Futures - Perakende Dostu Alternatif

MES kontrat özellikleri:

Multiplier: 5 USD (E-mini'nin 1/10'u)
Tick değeri: 0.25 puan = 1.25 USD
Marjin: ~1,300 USD
Avantajları: Düşük sermaye gereksinimi, risk yönetimi esnekliği

Diğer Popüler Endeks Vadeli Kontratları

Nasdaq-100 E-mini (NQ):

Multiplier: 20 USD
Tick: 0.25 puan = 5 USD
Teknoloji ağırlıklı, yüksek volatilite

Dow Jones E-mini (YM):

Multiplier: 5 USD
Tick: 1 puan = 5 USD
30 mavi çip şirket

Russell 2000 E-mini (RTY):

Multiplier: 50 USD
Tick: 0.10 puan = 5 USD
Küçük ölçekli şirketler

Avrupa Endeksleri:

Euro Stoxx 50 (FESX): 10 EUR multiplier
DAX (FDAX): 25 EUR multiplier
FTSE 100 (Z): 10 GBP multiplier

Carry Cost ve Fair Value Hesaplaması

Fair Value Formülü

Fair Value = Spot × (1 + r × t) - Temettüler

Burada:

r = Risk-free faiz oranı
t = Vadeye kalan süre (yıl)
Temettüler = Beklenen temettü ödemeleri

Basis ve Convergence

Basis = Futures Fiyatı - Spot Fiyat

Pozitif basis (contango):

Normal piyasa koşulları
Carry cost yansıtılır
Vadeye yaklaştıkça daralır

Negatif basis (backwardation):

Stresli piyasa koşulları
Acil hedging talebi
Kısa vadeli arz sıkıntısı

Sözleşme Devirleri (Rolling)

Roll Stratejileri

Calendar Roll:
- Standart quarterly roll
- Likidite geçişi takibi
- Roll yield optimizasyonu
Spread Trading:
- Eski vade short, yeni vade long
- Simultane işlem
- Slippage minimize
Roll Timing:
- Goldman Roll (5.-9. iş günleri)
- Volume weighted rolling
- Volatilite bazlı timing

Roll Maliyetleri

İşlem komisyonları
Bid-ask spread
Market impact
Roll yield (contango/backwardation etkisi)

CFD'lerin Detaylı Analizi

CFD vs. Futures Karşılaştırması

Özellik	Futures	CFD
Vade	Sabit	Yok
Lot Büyüklüğü	Standart	Esnek
İşlem Yeri	Borsa	OTC
Regülasyon	Yüksek	Değişken
Şeffaflık	Tam	Sınırlı
Counterparty Risk	Takas odası	Broker

CFD Maliyet Yapısı

Spread: Alış-satış farkı
Overnight Financing:
- Long: Benchmark + markup
- Short: Benchmark - markup
Komisyon: İşlem bazlı veya spread içinde
Dönüştürme ücretleri: Farklı para birimleri

CFD Avantajları

Küçük pozisyon boyutları
24/5 işlem imkanı
Kısa pozisyon kolaylığı
Temettü ayarlamaları
Çoklu varlık sınıfı

CFD Dezavantajları

Counterparty riski
Geniş spreadler
Overnight maliyetler
Regülasyon eksikliği
Vergi dezavantajı (bazı ülkelerde)

İşlem Stratejileri

Directional Trading

Trend Following:
- Moving average sistemleri
- Breakout stratejileri
- Momentum göstergeleri
Mean Reversion:
- Oversold/overbought seviyeleri
- Pairs trading
- Statistical arbitrage

Spread Trading

Inter-market Spreads:
- S&P 500 vs. Nasdaq
- US vs. Europe endeksleri
- Developed vs. Emerging
Calendar Spreads:
- Front month vs. back month
- Roll yield capture
- Volatility term structure

Hedging Stratejileri

Portfolio Hedge:
- Beta-weighted hedge
- Tail risk protection
- Dynamic hedging
Sector Rotation:
- Long/short sektör ETF'leri
- Relative value plays
- Macro hedges

Risk Yönetimi

Pozisyon Boyutlandırma

Kelly Criterion uygulaması:

f = (p × b - q) / b

f = Optimal pozisyon yüzdesi
p = Kazanma olasılığı
b = Win/loss oranı
q = Kaybetme olasılığı

Stop Loss Teknikleri

Volatilite bazlı:
- ATR multiple
- Bollinger Band
- Standard deviation
Teknik seviyeler:
- Support/resistance
- Fibonacci retracements
- Pivot points
Time stops:
- Maximum holding period
- Event-based exits