Kilit ABD Ekonomik Verileri

Amerika Birleşik Devletleri'nin ekonomik verileri, küresel finansal piyasaların yönünü belirleyen en kritik göstergelerdir. Dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD'nin açıkladığı veriler, sadece Amerikan varlıklarını değil, gelişmekte olan piyasaları, emtia fiyatlarını ve küresel risk iştahını da doğrudan etkiler. Bu veriler, Federal Reserve'ün para politikası kararlarının temelini oluşturur ve piyasa katılımcıları tarafından yakından takip edilir.

Tarım Dışı İstihdam (Non-Farm Payrolls - NFP) Detaylı Analizi

Her ayın ilk Cuma günü saat 15:30'da (TSİ) açıklanan NFP verisi, finansal piyasaların en çok beklediği ve en volatil hareketlere neden olan veridir. Bu veri, tarım sektörü dışındaki tüm sektörlerde yaratılan veya kaybedilen iş sayısını gösterir.

NFP Verisinin Bileşenleri

  1. Headline NFP: Toplam tarım dışı istihdam değişimi
  2. İşsizlik Oranı: İş gücüne katılım oranıyla birlikte değerlendirilir
  3. Ortalama Saatlik Kazançlar: Ücret enflasyonu göstergesi
  4. Ortalama Çalışma Saatleri: Ekonomik aktivite seviyesi
  5. İş Gücüne Katılım Oranı: Ekonominin uzun vadeli sağlığı

Sektörel Detaylar

  • Özel Sektör İstihdamı: Ekonomik canlılığın gerçek göstergesi
  • İmalat İstihdamı: Sanayi üretiminin öncü göstergesi
  • İnşaat İstihdamı: Konut ve altyapı yatırımları
  • Perakende İstihdamı: Tüketici talebinin gücü
  • Geçici İstihdam: Ekonomik belirsizlik göstergesi

NFP Trading Stratejileri

Beklenti Yönetimi:

  • Konsensüs beklenti: Piyasa fiyatlaması için baz
  • Whisper number: Profesyonellerin gerçek beklentisi
  • ADP verisi: NFP için öncü gösterge (Çarşamba açıklanır)
  • İşsizlik başvuruları: Haftalık trend takibi

Tipik Piyasa Reaksiyonları:

  1. NFP > Beklenti + İşsizlik Düşük:

    • USD güçlenir
    • Tahvil getirileri yükselir
    • Hisse senetleri karışık (büyüme pozitif, faiz negatif)
    • Altın düşer

  2. NFP < Beklenti + İşsizlik Yüksek:

    • USD zayıflar
    • Tahvil getirileri düşer
    • Risk-off sentiment
    • Altın yükselir

2025 Yılı NFP Trendleri:

  • Ortalama aylık istihdam artışı: 150-200K
  • İşsizlik oranı: %3.5-4.0 bandı
  • Ücret artışı: Yıllık %3.5-4.0

Enflasyon Göstergeleri: CPI, PCE ve PPI

Tüketici Fiyat Endeksi (CPI)

Her ayın 10-15'i arasında açıklanan CPI, tüketici sepetindeki mal ve hizmetlerin fiyat değişimini ölçer.

CPI Bileşenleri ve Ağırlıkları (2025):

  • Konut: %33.3
  • Ulaşım: %16.8
  • Gıda ve İçecek: %14.4
  • Tıbbi Bakım: %8.4
  • Rekreasyon: %5.4
  • Eğitim ve İletişim: %6.3
  • Diğer: %15.4

Çekirdek CPI (Core CPI): Gıda ve enerji hariç CPI, Fed'in daha çok önemsediği göstergedir çünkü bu kalemler volatil olup para politikası ile doğrudan kontrol edilemez.

Kişisel Tüketim Harcamaları Fiyat Endeksi (PCE)

Fed'in birincil enflasyon göstergesi olan PCE, CPI'dan farklı olarak:

  • Daha geniş bir harcama sepeti kapsar
  • Tüketici davranışlarındaki değişimleri yansıtır (substitution effect)
  • Sağlık harcamalarını daha iyi ölçer

Fed'in PCE Hedefi: %2 (simetrik)

PCE vs CPI Farkları:

  • PCE genellikle CPI'dan 0.2-0.5 puan düşük seyreder
  • PCE'de konut ağırlığı daha düşük (%15 vs %33)
  • PCE'de sağlık harcamaları ağırlığı daha yüksek

Üretici Fiyat Endeksi (PPI)

Üretici fiyatları, tüketici fiyatlarının öncü göstergesidir. PPI'daki artışlar 3-6 ay içinde CPI'ya yansır.

PPI Kategorileri:

  1. Nihai Talep PPI: Tüketiciye satılan ürünler
  2. Ara Mal PPI: Üretim sürecindeki mallar
  3. Ham Madde PPI: İlk aşama üretim girdileri

ISM Endeksleri: Ekonominin Nabzı

Institute for Supply Management tarafından hazırlanan ISM endeksleri, ekonomik aktivitenin en güvenilir öncü göstergeleridir.

ISM İmalat Endeksi (Manufacturing PMI)

Her ayın ilk iş günü açıklanır ve aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

  1. Yeni Siparişler (25%): Gelecek talep
  2. Üretim (25%): Mevcut aktivite
  3. İstihdam (20%): İş gücü dinamikleri
  4. Tedarikçi Teslimatları (15%): Supply chain sağlığı
  5. Stoklar (15%): Envanter yönetimi

Kritik Seviyeler:

  • 50: Genişleme

  • < 50: Daralma

  • 55: Güçlü büyüme

  • < 45: Resesyon riski

ISM Hizmetler Endeksi (Services PMI)

ABD ekonomisinin %80'ini oluşturan hizmet sektörünün durumunu gösterir. Her ayın 3. iş günü açıklanır.

Alt Endeksler:

  • İş Aktivitesi
  • Yeni Siparişler
  • İstihdam
  • Fiyatlar Ödendi (enflasyon göstergesi)

2025 ISM Seviyeleri:

  • İmalat: 48-52 bandı (yavaş büyüme)
  • Hizmetler: 52-55 bandı (ılımlı genişleme)

Tüketici Güven Endeksleri

Conference Board Tüketici Güveni

Her ayın son Salı günü açıklanır. İki bileşenden oluşur:

  1. Mevcut Durum Endeksi: Şu anki ekonomik değerlendirme
  2. Beklentiler Endeksi: 6 ay sonrası için beklentiler

Kritik Seviye: 100 (1985 baz yılı)

Michigan Üniversitesi Tüketici Duyarlılığı

Ayda iki kez açıklanır (ön okuma ve final):

  • Mevcut koşullar
  • Tüketici beklentileri
  • 1 yıl ve 5 yıl enflasyon beklentileri

Fed için Önemi: Uzun vadeli enflasyon beklentileri, para politikası için kritiktir.

Diğer Kritik Ekonomik Göstergeler

Perakende Satışlar

  • Her ayın 15'inde açıklanır
  • Tüketici harcamalarının %40'ını temsil eder
  • Çekirdek perakende satışlar (otomobil hariç) daha stabil

Dayanıklı Mal Siparişleri

  • Yatırım harcamalarının göstergesi
  • Uçak siparişleri hariç veriye odaklanılır
  • Sermaye malları siparişleri iş yatırımlarını gösterir

Konut Verileri

  1. Konut Başlangıçları ve İnşaat İzinleri: Gelecek arz
  2. Mevcut Konut Satışları: Piyasa likiditesi
  3. Yeni Konut Satışları: İnşaat sektörü sağlığı
  4. Case-Shiller Konut Fiyat Endeksi: Servet etkisi

JOLTS Raporu

Job Openings and Labor Turnover Survey:

  • Açık iş sayısı
  • İşten ayrılma oranı (quit rate)
  • İşe alım oranı
  • İş gücü piyasası sıkılığı göstergesi

Ekonomik Veri Takvimi ve Trading

Haftalık Rutin

Pazartesi: Genellikle sakin Salı: Consumer Confidence, JOLTS Çarşamba: ADP, Fed Beige Book Perşembe: İşsizlik başvuruları, GDP Cuma: NFP (ayın ilk Cuması)

Aylık Döngü

  1. Hafta: ISM, NFP
  2. Hafta: CPI, PPI
  3. Hafta: Perakende satışlar, IP
  4. Hafta: Dayanıklı mallar, PCE

Üç Aylık Veriler

  • GDP (üç okuma: advance, preliminary, final)
  • Kurumsal karlar
  • Productivity ve Unit Labor Costs

Veri Sürprizleri ve Piyasa Etkileri

Bloomberg ECO Surprise Index

Verilerin beklentilerden sapmasını ölçer:

  • Pozitif: Veriler beklentileri aşıyor
  • Negatif: Veriler beklentilerin altında

Piyasa Pozisyonlanması

  1. Veri Öncesi: Pozisyon azaltma veya hedge
  2. Veri Anı: Algoritmik trading hakimiyeti
  3. Veri Sonrası: Trend oluşumu ve pozisyon ayarlama

2025 Makroekonomik Tema ve Riskler

Ana Temalar

  1. Soft Landing: Resesyonsuz enflasyon kontrolü
  2. AI Verimliliği: Productivity artışı
  3. Onshoring: Supply chain yeniden yapılanması
  4. Yeşil Dönüşüm: Yatırım ve istihdam etkileri

Risk Faktörleri

  • Jeopolitik gerilimler
  • Ticaret savaşları 2.0
  • Enerji fiyat şokları
  • Siber güvenlik olayları

Pratik Trading İpuçları

Veri Trading Checklist

  1. Konsensüs beklentiyi kontrol et
  2. Önceki verinin revizyonuna dikkat
  3. Piyasa pozisyonlanmasını değerlendir
  4. Teknik seviyeleri belirle
  5. Risk yönetimi kurallarını uygula

Volatilite Yönetimi

  • NFP ve CPI günleri için geniş stop-loss
  • Opsiyon stratejileri (straddle/strangle)
  • Pozisyon büyüklüğünü azalt
  • Veri sonrası 15-30 dakika bekle


📚 İleri Okuma & Kaynaklar