Temel Ekonomik Göstergeler

Ekonomik göstergeler, bir ekonominin sağlığını ve yönünü gösteren kritik veri noktalarıdır. Bu göstergeler, yatırımcılar, politika yapıcılar ve iş dünyası için karar verme süreçlerinde vazgeçilmez bir rol oynar. Doğru yorumlandığında, ekonomik göstergeler gelecekteki piyasa hareketleri, para politikası değişiklikleri ve yatırım fırsatları hakkında değerli içgörüler sağlar.

Ekonomik Göstergelerin Önemi

Ekonomik göstergeler üç ana kategoride sınıflandırılır:

Yüksek Frekanslı Veriler: Haftalık veya aylık yayınlanan (işsizlik başvuruları, PMI)
Orta Frekanslı Veriler: Aylık veya çeyreklik yayınlanan (TÜFE, GSYİH)
Düşük Frekanslı Veriler: Yıllık veya daha seyrek yayınlanan (nüfus sayımı)

Veri Açıklama Takviminin Takibi

Profesyonel traderlar ve yatırımcılar, ekonomik veri takvimlerini yakından izler. Önemli veri açıklamalarından önce piyasalar genellikle bekle moduna geçer ve volatilite azalır. Veri açıklandıktan sonra ise, beklentilerden sapma miktarına bağlı olarak keskin hareketler görülebilir.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Büyüme

GSYİH'nin Bileşenlerine Göre Analiz

GSYİH büyümesi, ekonominin genel sağlığının en kapsamlı ölçütüdür. 2025 yılı için küresel GSYİH büyüme tahminleri:

2025 GSYİH Büyüme Projeksiyonları:

ABD: %1.6 (2024'teki %2.8'den düşüş)
Euro Bölgesi: %0.9
Çin: %4.5
Japonya: %0.7
Türkiye: %3.0
Hindistan: %6.5
Küresel: %3.1

GSYİH Bileşenlerinin Analizi (ABD Örneği)

2025 ABD GSYİH Bileşen Tahminleri:

Tüketici Harcamaları (C): %2.3 büyüme
- Dayanaklı tüketim malları: %1.8
- Dayanaksız tüketim malları: %2.1
- Hizmetler: %2.6
Yatırım Harcamaları (I): %1.6 büyüme
- Sabit sermaye yatırımları: %1.2
- Konut yatırımları: -%0.5
- Stok değişimi: Değişken
Devlet Harcamaları (G): %1.9 büyüme
- Federal harcamalar: %2.1
- Eyalet ve yerel: %1.7
Net İhracat (NX):
- İhracat büyümesi: %2.0
- İthalat büyümesi: %3.3
- GSYİH'ye katkı: -%0.2 puan

Resesyon Göstergeleri

Teknik Resesyon Tanımı: Ard arda iki çeyrek negatif büyüme

Sahm Kuralı: 3 aylık işsizlik ortalaması son 12 ayın en düşüğünden 0.5 puan artarsa resesyon sinyali

Diğer Resesyon Göstergeleri:

Getiri eğrisi tersine dönmesi (2y-10y < 0)
LEI ard arda 6 ay düşüş
İmalat PMI < 48 (3 ay ortalama)
Tüketici güveni keskin düşüş

GSYİH Verilerinin Piyasa Etkisi

İlk Tahmin (Advance): En yüksek piyasa etkisi İkinci Tahmin (Preliminary): Orta düzeyde etki Son Tahmin (Final): Düşük etki (genellikle fiyatlanmış)

Tipik Piyasa Tepkileri:

GSYİH > Beklenti: Hisse ↑, Tahvil getiri ↑, Para birimi ↑
GSYİH < Beklenti: Hisse ↓, Tahvil getiri ↓, Para birimi ↓

Enflasyon Göstergeleri

Ana Enflasyon Ölçütleri

1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE/CPI)

Tanım: Tipik tüketici sepetindeki mal ve hizmetlerin fiyat değişimi

ABD CPI Bileşenleri (2025):

Konut: %34.4
Ulaştırma: %16.8
Gıda ve içecek: %13.4
Tıbbi hizmetler: %8.5
Rekreasyon: %5.8
Eğitim ve iletişim: %6.1
Diğer mal ve hizmetler: %15.0

ABD CPI: Yıllık %3.1 (hedef %2)
ABD Çekirdek CPI: Yıllık %3.4
Euro Bölgesi HICP: Yıllık %2.5
Türkiye TÜFE: Yıllık %58.2

Enflasyon Beklentileri

Piyasa Bazlı Göstergeler:

Breakeven Enflasyon: TIPS vs nominal tahvil farkı
- 5y5y Forward: %2.4
- 10 yıllık: %2.3
Enflasyon Swapları: Profesyonel piyasa beklentisi

Anket Bazlı Göstergeler:

Michigan Tüketici Beklentisi: 1 yıl %3.2, 5 yıl %2.9
SPF (Survey of Professional Forecasters): 10 yıl %2.3

Enflasyonun Varlık Fiyatlarına Etkisi

Tahviller:

Enflasyon ↑ → Tahvil fiyatları ↓
Duration riski artar
TIPS göreceli performansı iyileşir

Hisse Senetleri:

Ilımlı enflasyon: Pozitif (fiyatlama gücü)
Yüksek enflasyon: Negatif (belirsizlik, marj baskısı)
Sektörel farklılıklar: Enerji/emtia ↑, Teknoloji ↓

Döviz:

Yüksek enflasyon → Para birimi zayıflar
Reel faiz farkı önemli

Emtialar:

Altın: Enflasyon hedge'i
Enerji: Hem neden hem sonuç

Ocak: +256K
Şubat: +275K
Mart: +196K
Nisan: +175K
Mayıs: +165K
Haziran: +185K (tahmin)
6 ay ortalama: +209K

Sektörel Dağılım (Haziran 2025):

Hizmetler: +142K
- Sağlık: +65K
- Eğlence/Konaklama: +32K
- Profesyonel hizmetler: +25K
İmalat: +8K
İnşaat: +21K
Devlet: +14K

2. İşsizlik Oranı

Haziran 2025 Verileri:

İşsizlik Oranı: %4.0
U6 (Geniş Tanım): %7.4
İşgücüne Katılım: %63.3
İstihdam/Nüfus Oranı: %60.8

Demografik Kırılım:

16-24 yaş: %9.2
25-54 yaş: %3.3
55+ yaş: %2.9

3. Haftalık İşsizlik Başvuruları

Önem: Yüksek frekanslı öncü gösterge Eşik Değerler:

<200K: Çok güçlü iş piyasası
200-250K: Normal
250-300K: Zayıflama sinyali
300K: Resesyon riski

4 Hafta Ortalama (Haziran 2025): 235K

NFP'ye 2 gün önce açıklanır
Korelasyon: %70-80
Haziran 2025: +152K

Challenger İşten Çıkarmalar

Yıllık artış: %15.2
Teknoloji sektörü lider

İstihdam Verilerinin Piyasa Etkisi

NFP Sürprizlerinin Tipik Etkileri:

+50K Sürpriz (Güçlü):

USD: +0.3-0.5%
S&P 500: İlk tepki -%0.2, sonra toparlanma
10y Tahvil: +5-10 bps
Altın: -$10-20

-50K Sürpriz (Zayıf):

USD: -0.3-0.5%
S&P 500: +0.3-0.5%
10y Tahvil: -5-10 bps
Altın: +$10-20

Fed Politikasına Etkisi

Dual Mandate Bağlamında:

Maksimum istihdam
Fiyat istikrarı

2025 Fed Tepki Fonksiyonu:

İşsizlik < %3.5 + Enflasyon > %3 = Sıkılaştırma
İşsizlik > %4.5 = Gevşeme eğilimi
İşsizlik 3.5-4.5% = Veri bağımlı

Diğer Önemli Ekonomik Göstergeler

Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI)

ISM İmalat PMI (Haziran 2025):

Başlık: 49.0 (daralma)
Yeni Siparişler: 47.3
Üretim: 50.2
İstihdam: 48.1
Fiyatlar: 57.2

ISM Hizmet PMI (Haziran 2025):

Başlık: 54.8 (genişleme)
İş Aktivitesi: 56.2
Yeni Siparişler: 55.1
İstihdam: 52.3

PMI Eşik Değerleri:

55: Güçlü genişleme
50-55: Ilımlı genişleme
45-50: Hafif daralma
<45: Keskin daralma

Perakende Satışlar

Bileşenler:

Otomobil ve parçalar: %20
Gıda ve içecek: %13
Genel mağazalar: %12
Yakıt istasyonları: %8
Online satışlar: %15

2025 Trend:

Yıllık büyüme: %2.8
Çekirdek (oto/yakıt hariç): %3.2

Sanayi Üretimi

Bileşenler:

İmalat: %75
Madencilik: %13
Elektrik/Gaz: %12

Kapasite Kullanımı:

Mevcut: %78.7
Uzun dönem ortalama: %79.8
Enflasyonist baskı eşiği: %>82

Konut Piyasası Göstergeleri

Konut Başlangıçları (Yıllık):

2025 tahmin: 1.35 milyon
2024: 1.42 milyon
Değişim: -%4.9

Case-Shiller Ev Fiyat Endeksi:

Yıllık değişim: %4.2
20 şehir ortalaması: %3.8

Tüketici Güveni

Conference Board Index:

Haziran 2025: 102.3
Mevcut Durum: 141.5
Beklentiler: 73.8

Michigan Tüketici Duyarlılığı:

Haziran 2025: 66.2
Mevcut Koşullar: 71.3
Beklentiler: 63.1

Ekonomik Göstergelerin Entegre Analizi

Ekonomik Skor Kartı (Haziran 2025)

Gösterge	Değer	Trend	Sinyal
GSYİH Büyüme	%1.6	↓	Yavaşlama
Enflasyon (CPI)	%3.1	→	Katı
İşsizlik	%4.0	↑	Normalleşme
ISM İmalat	49.0	↓	Daralma
ISM Hizmet	54.8	→	Genişleme
Tüketici Güveni	102.3	↓	Tedirgin

Piyasa Senaryoları

Soft Landing (Yumuşak İniş) - %60 Olasılık:

GSYİH: %1-2 büyüme
Enflasyon: %2.5'e yakınsama
İşsizlik: %4-4.5 bandı
Fed: 2025'te 50-75 bps indirim

Resesyon - %30 Olasılık:

GSYİH: 2 çeyrek negatif
İşsizlik: %5+
Fed: Agresif gevşeme
Risk-off ortam

Stagflasyon - %10 Olasılık:

Düşük büyüme + Yüksek enflasyon
Fed çıkmazı
Varlık fiyatlarında baskı

📚 İleri Okuma & Kaynaklar

Trading ve Finansal Piyasalar Eğitimi